Je mond – Poort naar Gezondheid
© Madeleine Kerkhof
In mijn werk in de zorg voor mensen met een heel kwetsbare gezondheid zie ik enorm vaak mondproblemen. Ook voor gezonde mensen zou je de mond kunnen zien als “poort naar gezondheid”. Want als je mond niet lekker voelt kan dat best grote gevolgen hebben. Alleen al op sociaal gebied zijn mondproblemen een last want een onaangename geur uit de mond is vervelend voor jou en je gesprekspartner.
Wanneer je mond dan ook nog pijn doet, ontstoken is, een afte heeft of wanneer je slijmvliezen droog zijn of aangetast door medicatie, is eten en drinken vaak een probleem. Bij heel kwetsbare mensen zoals ouderen en mensen met dementie of mensen met een verstandelijke beperking of bij (ernstig) zieken kunnen mondproblemen veel lijden met zich meebrengen en soms zelfs fataal zijn.
Het is dus belangrijk om goede mondzorg beschikbaar te hebben.
Oorzaken van mondproblemen
Oorzaken van mondproblemen kunnen ondermeer zijn: een droge mond, tandvleesproblemen en uitgebreide caries.
Maar bij (ernstig) zieken en zwakke personen ook: het niet meer eten, het ademen met open mond, uitdroging of emotionele factoren zoals angst of depressie zijn. Vaak ook is er sprake van een relatie met ziekte, waaronder een vertraagde schildklierwerking (hypothyreoïdie) of diabetes, aids, het syndroom van Sjögren, lokale tumorgroei, graft-versus-host-disease, nierinsufficiëntie en neurologische ziekten zoals bij dementie en na CVA. Bij kanker hangen mondproblemen veelal met de behandeling samen, hetzij medicamenteus, hetzij door andere factoren als radiotherapie en chirurgische ingrepen in het gebied. Ook bij toediening van zuurstof kan het tot problemen zoals pijn in de mond komen. Soms is het een combinatie van factoren.
Standaard zorg
In de standaard zorg zien we vaak gels die de mond vochtig houden of spoelmiddelen die een antiseptische werking (moeten) hebben. De resultaten zijn sterk wisselend en de producten worden vaak niet als acceptabel ervaren qua smaak of mondcomfort.
Aromatische krachtpatser voor ultieme mondzorg
Natuurzuivere essentiële oliën in een basis van aloë veragel en duindoornextract, zo wijzen diverse studies (en vele ervaringen met de producten die ik op basis van onderzoek en vele jaren ervaring maak) uit, kunnen een grote bijdrage leveren aan het verlichten van pijn, ontsteking, infectie, droogheid en algeheel comfortabeler mondgevoel.
Nog niet zo lang geleden werd ik zelf overvallen door een ontsteking in een kies en natuurlijk niet op een moment dat het uitkwam, nee, het was een erg ongelegen moment. Ik was ver van huis om les te geven aan verpleegkundigen in complementaire zorg en zou een paar dagen weg zijn. Nu wil het geval dat ik altijd wel een flesje door mij ontwikkelde mondgel bij me heb om tijdens de lessen te laten zien hoe krachtig essentiële oliën en goed gekozen basisstoffen kunnen werken bij allerlei mondproblemen. Gelukkig deed dat geweldig werk, tot ik naar een tandarts kon gaan. Wat een opluchting!
Die combinatie van 100% pure natuurlijke essentiële oliën op een basis van aloë veragel en duindoornextract heeft al talloze andere patiënten verlichting kunnen geven bij een droge mond, pijn in de mond (ook na tandheelkundige behandeling), orale mucositis of aften.
Zelfs bij Burning Mouth Syndrome hebben we een goed resultaat mogen zien, zie daarvoor mijn eerder gepubliceerde verslag op
https://www.kicozo.info/publicaties/blog-mondpijn-en-aromazorg-speciale-aromatische-gel-een-groot-succes/
Langdurige bevochtiging, bescherming en heling
Zo’n gel oop basis van aloe vera legt een dun laagje aan de binnenkant van de mond, waardoor de slijmvliezen beschermd worden, een droog gevoel voor langere tijd verdwijnt of vermindert, pijn verlicht wordt en ontsteking vermindert of verdwijnt. Met de gel is niet alleen goede ervaring opgedaan in de ouderenzorg / dementiezorg, maar ook in de oncologie en palliatieve zorg – tot in de stervensfase aan toe.
Ik maak graag gebruik van de mooiste en puurste natuurlijke bestanddelen. Denk aan bijvoorbeeld aloë veragel, calendula (goudsbloem) en duindoornextract als basis, met daarin opgelost helicryse, kamille, pepermunt, kruizemunt en lemongrass.
Aloë veragel (Aloe barbadensis)
Verse aloë veragel is een uitkomst voor de pijnlijke en ontstoken mond. Als gel voor de mond is aloë veragel nog niet onderzocht maar wel zijn er studies naar de huid en wond helende eigenschappen. De ervaringen met de gel in de mondzorg zijn buitengewoon goed.
Duindoorn extract (Hippophae rhamnoides)
Duindoorn extract van de vrucht is een van de krachtigste extracten op het gebied van huid- en slijmvliesgenezing, regeneratie en bescherming. Vooral de slijmvliezen van de mond profiteren in een mondgel van dit unieke extract. Ik heb in die situaties enorm goede ervaringen opgedaan met duindoorn dat ook bewezen wond helende eigenschappen bezit.
Calendula extract (Calendula officinalis)
Calendula of goudsbloem is van oudsher een sterk wond helend kruid. Dit specifieke extract is krachtig ontstekingsremmend en pijnstillend rondom de gevoelige en beschadigde slijmvliezen. Calendula is bewezen effectief tegen aften en gingivitis. Faradiol, een zeer actief triterpeenalcohol, is in werking te vergelijken met indomethacine, een pijnstillend en ontstekingsremmend medicament.
Helicryse (Helicrysum italicum)
Met helicryse als bewezen ontstekingsremmer heb ik ook zeer goede resultaten. Hoewel de modus operandus vooral gebleken is bij histamine reacties en de effecten als cox-2-remmer (een enzym betrokken bij ontstekingen), is helicryse krachtig en snel werkend middel gebleken als aanvulling op oliën als blauwe kamille en pepermunt bij pijn en zwelling, ontsteking en belasting met pathogenen in de mond.
Kamille, Blauw/Echt (Matricaria recutita)
Behalve helicryse zijn weinig aromatische oliën die zó effectief gebleken bij mondproblemen als blauwe kamille. De echte of blauwe kamille heeft een hoog gehalte aan de sterk ontstekingsremmende stoffen matricine en chamazuleen. Een van de weinige plantaardige bronnen waarvan de evidence is geaccepteerd in reguliere kringen is blauwe kamille als het actieve bestanddeel van Kamillosan, dat wordt geadviseerd bij orale mucositis. De rijkdom aan alfa-bisabolol maakt blauwe kamille olie tot een bijzonder werkzaam antisepticum, effectief in het bestrijden van ontsteking en het bevorderen van de genezing.
Pepermunt c.q. kruizemunt (Mentha piperita c.q. M. spicata)
Pepermunt is sterk verfrissend, een krachtig antisepticum en is in staat microbiële biofilmvorming door streptokokken te voorkomen en aan te pakken – zelfs krachtiger dan chloorhexidine. De olie en het hydrolaat zijn daarnaast erg effectief gebleken in het verfrissen van de mond bij halitose. Ook helpt de olie goed tegen mondpijnen.
Pepermunt en medicatie: Wanneer patiënten chemotherapie krijgen of sommige andere medicatie gebruiken (worden via de lever gemetaboliseerd) kan het drinken/inname van pepermuntthee of inname van capsules hiermee interacteren. Maar bij pepermunt als mondgel of spoelmiddel geldt dat niet. De gel wordt niet ingenomen maar in de mondholte aangebracht en gaat dus niet eerst via de lever. Bij spoelen c.q. aanbrengen op de slijmvliezen van de mondholte.
Manuka (Leptospermum scoparium)
Manuka is in verband met de mondzorg vooral een krachtpatser in de bestrijding van candida en andere pathogenen, zoals bacteriën die mondinfecties kunnen veroorzaken. De olie is ook effectief bij plaque en gingivitis.
Lemongrass (Cymbopogon flexuosus)
Lemongrass is zeer waardevol gebleken bij pijn, ontsteking en bacteriële en schimmel- en gistbelasting in de mond. Hoewel de olie een hoog gehalte citral bevat en de slijmvliezen zou kunnen irriteren is een zeer kleine hoeveelheid, zoals in deze mondgel, al voldoende voor een verfrissend, versterkend, pijn stillend en antiseptisch effect.
Citroen (Citrus limon)
Citroen heeft een goede werkzaamheid tegen Candida vertoond. Het zeer lage gehalte citroenolie zorgt verder voor een verfrissende smaak aan de gel. Citroen werkt uitstekend bij een slechte adem (halitose).
Gebruik
Een mondgel kan op een theelepeltje gegeven worden waarna je / de patiënt zelf het product door de mond kan laten werken. Een teveel kan best worden uitgespuwd (al kan doorslikken normaal gesproken geen kwaad – zie ook de opmerking bij Pepermunt hierboven).
Aanbrengen door de zorgverlener kan via de pink (handschoentje aan). Breng het product voorzichtig met enkele druppels tegelijk aan in de gehele mondholte.
Ook kan aanbrengen via een wattenstaaf (geen sponsje – dat is ruw en erg oncomfortabel!). Maak de wattenstaaf vochtig met wat schoon water. Druppel enkele druppels van het product op de wattenstaaf en breng aan in de gehele mondholte.
Smaken verschil
Natuurlijk is het een hele uitdaging om een recept te maken dat niet alleen doet wat je ervan verlangt, maar ook nog eens een acceptabele smaak heeft. Ik hoor wel eens dat mensen echt even aan de smaak moeten wennen van zo’n gel maar als ze eenmaal hebben ervaren wat het voor hen kan betekenen, is het pleit al gauw gewonnen.
Zoeten kan ook helpen. Zelf zoet ik mondgels met natrena® of met Stevia, een natuurlijk zoetmiddel, dat de smaak aanmerkelijk kan verbeteren. Honing is ook een optie maar bij langdurig gebruik kan het de kans op cariës vergroten. Als je honing gebruikt neem dan altijd gesteriliseerde of gepasteuriseerde honing om de kans op een listeria besmetting te voorkomen.
Voor niet iedereen is overigens een zo krachtige samenstelling nodig als hierboven beschreven. Alleen al het toevoegen van wat kruizemunt (Mentha spicata) kan de nodige verfrissing geven bij heb die alleen daaraan en aan bevochtiging van de mond voldoende hebben.
Andere fijne mogelijkheden voor eerste hulp bij de mondzorg
Spoelen of sprayen met hydrolaat van Blauwe / Echte kamille (Matricaria recutita, als ontstekingsremmer en verzachtend), met hydrolaat van Melisse (Melissa officinalis, met name bij herpes infecties), of hydrolaat van Pepermunt (Mentha piperita, sterk verfrissend). Combinaties maken kan ook.
Een andere slimme optie is ijslolly’s maken van hydrolaten en deze aanbieden. Koelt heerlijk en smaakt vaak lekker (afhankelijk van samenstelling). IJsblokjes kunnen natuurlijk ook, eventueel gecrushed.
Nog even dit: pepermunt wordt als ongeschikt beschouwd voor jongere kinderen. Twijfel je? Neem dan even contact met een deskundige voor je pepermunt bij kinderen gebruikt, of wanneer je vragen hebt over doseringen en gebruik.
Meer weten?
In mijn boeken Complementaire Zorg in de Palliatieve Zorgverlening (Kicozo 2013/2016) en Klinische AromaZorg, Aromatherapie voor Zorg & Praktijk (Kicozo 2020) vindt je fijne bereidingen voor de mondzorg. Je kunt het aanschaffen via diverse kanalen, zoals Volatile Aromatherapie, Barry Emons BV en de Dementiewinkel.
Referenties en literatuur
Aloë veragel (Aloe barbadensis extract)
Ashouri Moghaddam A, Radafshar G, Jahandideh Y, Kakaei N. Clinical Evaluation of Effects of Local Application of Aloe vera Gel as an Adjunct to Scaling and Root Planning in Patients with Chronic Periodontitis. J Dent (Shiraz). 2017 Sep;18(3):165-172.
Hosseinimehr et al. Effect of aloe cream versus silver sulfadiazine for healing burn wounds in rats. Acta Dermatovenerol Croat. 2010;18(1):2-7.;
Hamman JH. Composition and applications of Aloe vera leaf gel, Review. Molecules. 2008 Aug 8;13(8):1599-616;
Maenthaisong et al. The efficacy of aloe vera used for burn wound healing: a systematic review. Burns. 2007 Sep; 33(6):713 -8. Epub 2007 May 17;
Somboonwong et al. Therapeutic effects of Aloe vera on cutaneous micro-circulation and wound healing in second degree burn model in rats. J Med Assoc Thai. 2000 Apr; 83(4):417-25.
Takahashi M, Kitamoto D, Asikin Y et al. Liposomes encapsulating Aloe vera leaf gel extract significantly enhance proliferation and collagen synthesis in human skin cell lines. J Oleo Sci. 2009;58(12):643-50.
Pandey R, Mishra A. Antibacterial Activities of Crude Extract of Aloe barbadensis to Clinically Isolated Bacterial Pathogens. Appl Biochem Biotechnol. 2010 Mar;160(5):1356-61. doi: 10.1007/s12010-009-8577-0. Epub 2009 Mar 5.
Calendula- Goudsbloem – extract (Calendula officinalis)
Bardellini E, Amadori F, Conti G, Majorana A. Clinical efficacy of a solution composed by sodium bicarbonate and alginate, aloe vera, propoli, chamomile, calendula and honey, in the treatment of minor recurrent aphthous stomatitis in children. Minerva Pediatr. 2016 Dec;68(6):507-509.
Della Loggia R. and et al. Topical anti-inflammatory activity of Calendula officinalis extracts. Planta Med 1990;56:658.
Della, Loggia R., Tubaro, A., Sosa, S., Becker, H., Saar, S., and Isaac, O. The role of triterpenoids in the topical anti-inflammatory activity of Calendula officinalis flowers. Planta Med 1994; 60(6): 516-520. 7809203.
Hamburger M, Adler S, Baumann D, Förg A, Weinreich B. Preparative purification of the major anti-inflammatory triterpenoid esters from Marigold (Calendula officinalis). Fitoterapia 74(4): 328–338, 2003.
Isaac O. Die Ringelblume, Botanik, Chemie, Pharmakologie, Toxikologie, Pharmazie und therapeutische Verwendung. Wissenschaftliche Verlagsgesellschaft mbH: 35 et seqq., 1992.
Preethi KC, Kuttan G, Kuttan R. Anti-inflammatory activity of flower extract of Calendula officinalis Linn. and its possible mechanism of action. Indian J Exp Biol 2009 Feb; 47(2):113-20;
Mahyari S, Mahyari B, Emami SA, Malaekeh-Nikouei Bet al. Evaluation of the efficacy of a polyherbal mouthwash containing Zingiber officinale, Rosmarinus officinalis and Calendula officinalis extracts in patients with gingivitis: A randomized double-blind placebo-controlled trial. Complement Ther Clin Pract. 2016 Feb;22:93-8. doi: 10.1016/j.ctcp.2015.12.001. Epub 2015 Dec 10. PMID: 26850813.
Mayer JG, Czygan F Ch. Die Ringelblume – Calendula officinalis L. Kulturgeschichtliches Portrait einer Arzneipflanze. Zeitschrift für Phytotherapie 21: 170-178, 2000.
Nicolaus C, Junghanns S, Hartmann A, Murillo R, et al. In vitro studies to evaluate the wound healing properties of Calendula officinalis extracts. J Ethnopharmacol. 2017 Jan 20;196:94-103. doi: 10.1016/j.jep.2016.12.006. Epub 2016 Dec 10.
Surh YJ, Chun KS, Cha HH, et al. Molecular mechanisms underlying chemopreventive activities of anti-inflammatory phytochemicals: down-regulation of COX-2 and iNOS through suppression of Nfkappa B activation. Mutat Res 480-481: 243-268, 2001.
Zitterl-Eglseer et al. Anti-oedematous activities of the main triterpendiol esters of marigold (Calendula officinalis L.). J Ethnopharmacol 1997;57(2):139 -144. 9254116.
Duindoorn extract (Hippophae rhamnoides)
Smida I, Pentelescu C, Pentelescu O, Sweidan A, et al. Benefits of sea buckthorn (Hippophae rhamnoides) pulp oil based-mouthwash on oral health. J Appl Microbiol. 2019 Jan 23. doi: 10.1111/jam.14210.
Shi J, Wang L, Lu Y, Ji Y, et al. Protective effects of seabuckthorn pulp and seed oils against radiation-induced acute intestinal injury. J Radiat Res. 2017 Jan;58(1):24-32. doi: 10.1093/jrr/rrw069. Epub 2016 Jul 15.
Seven et al. Hippophae rhamnoides L. and dexpanthenol-bepanthene on blood flow after experimental skin burns in rats using 133Xe clearance technique. Hell J Nucl Med. 2009 Jan-Apr;12 (1):55-8;
Gupta et al. A poly-herbal formulation accelerates normal and impaired diabetic wound healing. Wound Repair Regen. 2008. Nov-Dec;16(6):784-90;
Gupta et al. Influence of sea buckthorn (Hippophae rhamnoides L.) flavone on dermal wound healing in rats. Mol Cell Biochem. 2006 Oct; 290(1-2):193-8. Epub 2006 Apr 22.
Alam Zeb. Chemical and Nutritional constituents of Seabuckthorn juice. Pakistan Journal of Nutrition 2004., vol 3(2): p. 99-106.
Parimelazhagan, T., Chaurasia, O.P., Z. Ahmed. Seabuckthorn: Oil with promising medicinal value. Current Science 2005, vol. 88(1): p. 8-9.
Zhou Yuanpeng, et al., Study on the effect of hippophae seed oil against gastric ulcer, 1998 Institute of Medical Plants Resource Development, The Chinese Academy of Medical Sciences, Beijing.
Ianev E, et al., The effect of an extract of sea buckthorn on the healing of experimental skin wounds in rats, Dermatology 1995; 48(3): 30-33.
Rodhe Y, Woodhill T, Thorman R, Möller L, et al. The effect of sea buckthorn supplement on oral health, inflammation, and DNA damage in hemodialysis patients: a double-blinded, randomized crossover study. J Ren Nutr.2013 May;23(3):172-9. doi: 10.1053/j.jrn.2012.08. 006.Epub 2012 Nov 4.
Zubachyk V, Ilchyshyn M. The use of ozonated sea buckthorn oil in the prevention and treatment of tobacco dependence periodontitis in the experiment. Lik Sprava. 2014 Dec;(12):91-4.
Helicryse (Helicrysum italicum)
Han X, Beaumont C, Stevens N. Chemical composition analysis and in vitro biological activities of ten essential oils in human skin cells. Biochim Open. 2017 Apr 26;5:1-7. doi: 10.1016/j.biopen.2017.04.001. eCollection 2017 Dec.
Nostro A, Cannatelli MA, Musolino A, et al. Helichrysum italicum extract interferes with the production of enterotoxins by Staphylococcus aureus. Lett Appl Microbiol. 2002;35(3):181-4.
Nostro A, Bisignano G, Angela Cannatelli M et al. Effects of Helichrysum italicum extract on growth and enzymatic activity of Staphylococcus aureus. Int J Antimicrob Agents. 2001 Jun;17(6):517-20.
Sala A, Recio M, Giner RM et al. Anti-inflammatory and antioxidant properties of Helichrysum italicum.J Pharm Pharmacol. 2002 Mar;54(3):365-71.
Kamille, Blauw/Echt (Matricaria recutita)
Carl W, Emrich LS. Management of oral mucositis during local radiation and systemic chemotherapy: a study of 98 patients. J Prosthet Dent 1991 Sep;66(3): 361-9.
Ross SM. An integrative approach to eczema (atopic dermatitis).Holist Nurs Pract. 2003 Jan-Feb;17(1):56-62.
Pepermunt c.q. kruizemunt (Mentha piperita c.q. M. spicata)
Filoche SK, Soma K, Sissons CH. Antimicrobial effects of essential oils in combinatiohexidine digluconate. Oral Microbiol Immunol. 2005 Aug;20(4):2215.
Rasooli I, Shayegh S, Taghizadeh M, Astaneh SD. Phytotherapeutic prevention of dental biofilm formation. Phy-tother Res. 2008 Sep;22(9):1162-7.
Hur MH, Park J, Maddock-Jennings W, Kim DO, Lee MS. Reduction of mouth malodour and volatile sulphur compounds in intensive care patients using an essential oil mouthwash. Phytother Res. 2007 Jul;21(7):641-3.
Rasooli I, Shayegh S, Astaneh S. The effect of Mentha spicata and Eucalyptus camaldulensis essential oils on dental biofilm.Int J Dent Hyg. 2009 Aug;7(3):196-203.
Soković MD, Vukojević J, Marin PD et al. Chemical composition of essential oils of Thymus and Mentha species and their antifungal activities.Molecules 2009 Jan 7;14(1):238-49.
Imai H, Osawa K, Yasuda H, Hamashima H et al. Inhibition by the essential oils of peppermint and spearmint of the growth of pathogenic bacteria. Microbios. 2001;106 Suppl 1:31-9.
Gonçalves JC, Oliveira Fde S, Benedito RB et al. Antinociceptive activity of (-)-carvone: evidence of association with decreased peripheral nerve excitability. Biol Pharm Bull. 2008 May;31(5):1017-20.
Nair B. Final report on the safety assessment of Mentha Piperita (Peppermint) Oil, Mentha Piperita (Peppermint) Leaf Extract, Mentha Piperita (Peppermint) Leaf, and Mentha Piperita (Peppermint) Leaf Water. Int J Toxicol. 2001;20 Suppl 3:61-73.
van Vuuren SF, Suliman S, Viljoen AM. The antimicrobial activity of four commercial essential oils in combination with conventional antimicrobials. Lett Appl Microbiol. 2009 Apr;48(4):440-6. Epub 2009 Feb 2.
Manuka (Leptospermum scoparium)
Maddocks-Jennings et al. Evaluating the effects of the essential oils Leptospermum scoparium (manuka) and Kunzea ericoides (kanuka) on radiotherapy induced mucositis: a randomized, placebo controlled feasibility study. Eur J Oncol Nurs. 2009 Apr;13(2):87-93. Epub 2009 Mar 18.
Takarada et al. A comparison of the antibacterial efficacies of essential oils against oral pathogens. Oral Microbiol Immunol. 2004 Feb;19(1):61-4.
English HK, Pack AR, Molan PC. The effects of manuka honey on plaque and gingivitis A pilot study. J Int Acad Periodontol. 2004 Apr;6(2):63-7.
Porter NG, Wilkins AL. Chemical, physical and antimicrobial properties of essential oils of Leptospermum scoparium and Kunzea ericoides. Phytochemistry. 1999 Feb;50(3):407-15.
Takarada et al. A comparison of the antibacterial efficacies of essential oils against oral pathogens. Oral Microbiol Immunol. 2004 Feb;19(1):61-4.
Lis-Balchin M, Hart SL, Deans SG. Pharmacological and antimicrobial studies on different tea-tree oils (Melaleuca alternifolia, Leptospermum scoparium or Manuka and Kunzea ericoides or Kanuka), originating in Australia and New Zealand. Phytother Res. 2000 Dec;14(8):623-9.
Lemongrass (Cymbopogon flexuosus)
Abe S, Sato Y, Inoue S et al. Anti-Candida albicans activity of essential oils including Lemongrass (Cymbopogon citratus) oil and its component, citral. Nippon Ishinkin Gakkai Zasshi. 2003; 44(4):285-91.
Irkin R, Korukluoglu M. Effectiveness of Cymbopogon citratus L. essential oil to inhibit the growth of some filamentous fungi and yeasts. J Med Food. 2009 Feb;12(1):193-7.
Rao VS, Menezes AM, Viana GS. Effect of myrcene on nociception in mice. J Pharm Pharmacol. 1990 Dec;42(12): 877-8.
Lorenzetti et al. Myrcene mimics the peripheral analgesic activity of lemongrass tea. J Ethnopharmacol. 1991 Aug; 34(1):43-8).
Dany SS, Mohanty P, Tangade P et al. Efficacy of 0.25% Lemongrass Oil Mouthwash: A Three Arm Prospective Parallel Clinical Study. J Clin Diagn Res. 2015 Oct;9(10):ZC13-7. doi: 10.7860/JCDR/2015/14465.6581. Epub 2015 Oct 1.
Viana GS, Vale TG, Pinho RS, Matos FJ. Antinociceptive effect of the essential oil from Cymbopogon citratus in mice. J Ethnopharmacol. 2000 Jun;70(3):323-7.
Rao VS, Menezes AM, Viana GS. Effect of myrcene on nociception in mice. J Pharm Pharmacol. 1990 Dec;42(12):877-8.
Kishore N, Mishra AK, Chansouria JP. Fungitoxicity of essential oils against dermatophytes.Mycoses. 1993 May-Jun;36(5-6):211-5.
Santin MR, Dos Santos AO, Nakamura CV et al. In vitro activity of the essential oil of Cymbopogon citratus and its major component (citral) on Leishmania amazonensis. Parasitol Res. 2009 Nov;105(6):1489-96. Epub 2009 Aug 11.
Irkin R, Korukluoglu M. Effectiveness of Cymbopogon citratus L. essential oil to inhibit the growth of some filamentous fungi and yeasts. J Med Food. 2009 Feb;12(1):193-7.
Fandohan P, Gnonlonfin B, Laleye A et al. Toxicity and gastric tolerance of essential oils from Cymbopogon citratus, Ocimum gratissimum and Ocimum basilicum in Wistar rats.Food Chem Toxicol. 2008 Jul;46(7):2493-7. Epub 2008 Apr 13.
Citroen (Citrus limon)
Białoń M, Krzyśko-Łupicka T, Koszałkowska M, Wieczorek PP. The influence of chemical composition of commercial lemon essential oils on the growth of Candida strains. Mycopathologia. 2014 Feb;177(1-2):29-39. doi: 10.1007/s11046-013-9723-3. Epub 2014 Jan 12.
Ben jij als (semi)professional werkzaam in de zorg? En wil je ook leren hoe technieken als AromaZorg, AquaZorg, Massage en/of Ontspanningstechnieken de laatste levensfase meer comfort en complete zorg kunnen geven? Kijk dan eens op deze website voor informatie en opleidingen.